Türkiye’de enerji piyasasında toplayıcılık faaliyeti, küçük ve orta ölçekli enerji üretim ve tüketim tesislerini bir araya getirerek, portföy yönetimi, ticaret optimizasyonu ve sistem dengesine katkı sağlayan bir yapıdır.Bu model, enerji arz-talep dengesinin korunmasında ve piyasa katılımcılarının ekonomik fayda sağlamasında kritik bir rol oynar.

Türkiye’de Toplayıcılık Faaliyetlerinin Başlangıcı:

Avrupa’da yaygın olarak kullanılan bu model, 17 Aralık 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle Türkiye’de resmiyet kazandı. Bu düzenleme ile tedarik lisansı bulunan tüzel kişiler, lisanslarına eklenmek kaydıyla toplayıcılık faaliyeti yürütebilecekler.

Yakın gelecekte ise dengeden sorumlu grupların tamamen sonlandırılarak, tüm süreçlerin toplayıcılık faaliyetleri üzerinden devam edilmesi planlanmaktadır.

Enerjide Toplayıcılık Faaliyetleri Nedir?

1️⃣ Toplayıcılar, farklı tüketicileri, üreticileri veya enerji esnekliği sunan varlıkları tek bir portföy altında birleştirerek piyasa katılımını kolaylaştıran ve talep tarafı katılımını yöneten piyasa oyuncularıdır.

2️⃣ Talep tarafı katılımı çerçevesinde, tüketicilerin veya üreticilerin esnekliklerini belirler ve bunları toplu olarak piyasaya sunar.

3️⃣ Özellikle küçük ölçekli tüketiciler veya üreticiler, piyasaya bireysel olarak katılmakta zorlanabilir. Toplayıcılar, bu küçük varlıkları bir araya getirerek piyasa katılımını mümkün kılar.

4️⃣ Toplayıcılar, fiyat avantajı yaratma, tüketimi optimize etme ve esneklik sağlama gibi işlevlere odaklanır.

📌 Özetle, toplayıcılar piyasaya doğrudan katılma imkanı olmayan küçük ölçekli oyuncuları bir araya getirerek enerji ticareti yapmalarını sağlar.

Toplayıcılık Faaliyeti ve Dengeden Sorumlu Gruplar

Dengeden Sorumlu Grup ile Toplayıcılık Faaliyetleri arasındaki temel farklar, piyasa rolleri, sorumlulukları ve işleyiş mekanizmalarına dayanmaktadır. Her ikisi de enerji piyasalarının düzenli işlemesi için kritik rol oynar, ancak işlevleri ve amaçları birbirinden farklıdır.

 

Dengeden Sorumlu Grup ile Toplayıcı Arasındaki Temel Farklar

Kriter	Dengeden Sorumlu Grup	Toplayıcı
Görevi	Piyasa dengesini sağlamak ve arz-talep farklarını minimize etmek	Küçük ölçekli tüketici ve üreticileri birleştirerek talep tarafı katılımını sağlamak
Piyasaya Katılım	Büyük ölçekli üreticiler, tüketiciler ve tedarikçiler doğrudan BRP’ye bağlıdır	Bireysel piyasa katılımı zor olan küçük tüketicileri ve üreticileri toplar
Sorumluluk Alanı	Enerji dengesinin korunmasından doğrudan sorumludur	Talep esnekliği yaratmak ve piyasa oyuncularına esneklik sağlamak
Risk Yönetimi	Dengesizlik durumunda finansal cezalar alabilir	Denge yönetimi doğrudan BRP’ye aittir, ancak toplayıcılar da esneklik yönetimi sağlar
Piyasa Etkisi	Dengeyi sağlamak için enerji ticareti yapar	Talep esnekliğini yönlendirerek piyasa fiyatlarını optimize eder
Kimler Dahil Olabilir?	Üreticiler, tüketiciler ve tedarikçiler	Küçük üreticiler, tüketiciler ve enerji esnekliği sunan oyuncular

 

🔍 Toplayıcılar İçin Talep Tarafı Katılımı Neden Önemlidir?

Talep Tarafı Katılımı, enerji piyasalarında tüketicilerin enerji talebini esnek hale getirerek sisteme katkı sağlamasını ifade eder. Geleneksel enerji sistemlerinde arz tarafı (üretim) odaklı bir yapı varken, talep tarafı yönetimi ile tüketiciler de aktif rol oynayarak enerji arz-talep dengesini korumaya yardımcı olur.

📌 Talep Tarafı Katılımının Faydaları:
– Enerji arz güvenliğini artırır: Talep esnekliği sayesinde şebekedeki ani dengesizlikler önlenir.
– Elektrik fiyat dalgalanmalarını minimize eder: Tüketim, arzın bol olduğu saatlere kaydırılarak fiyatlar dengelenir.
– Yenilenebilir enerji kullanımını artırır: Rüzgar ve güneş enerjisinin kesintili üretimine karşı talebin esnek hale getirilmesini sağlar.
– İşletmelere ek gelir sağlar: Fazla enerjisini piyasaya sunan şirketler, kâr elde edebilir.

Dijitalleşmenin Toplayıcılık Faaliyetlerindeki Önemi

Enerji sektöründe dijitalleşme, toplayıcılık faaliyetlerinin etkinliğini ve verimliliğini artırmada kritik bir rol oynar. Gelişmiş veri analitiği, otomasyon ve dijital platformlar sayesinde, enerji üretim ve tüketim süreçleri daha hassas bir şekilde izlenebilir ve optimize edilebilir. Bu da enerji maliyetlerinin azaltılması, operasyonel süreçlerin iyileştirilmesi ve kârlılığın artırılması anlamına gelir.​

V-Gen Platformu’nun Avantajları

VTC Enerji tarafından geliştirilen V-Gen platformu, enerji yönetiminde kapsamlı bir dijital çözüm sunarak işletmelerin enerji üretim ve tüketim süreçlerini optimize etmelerine olanak tanır.

V-Gen Aggregator Plan ile toplayıcılık faaliyetlerinizi uçtan uca dijitalleştirebilirsiniz.

🔗 V-Sensor: 21 EDAŞ ve TEİAŞ OSOS servisleriyle entegre çalışarak portföyünüzdeki üretim ve tüketim verilerini gerçek zamanlı izler. Güneş santrallerinde uzaktan aç/kapa yaparak üretim optimizasyonu sağlar.

☀️ V-Forecast: Yerli ve yabancı tahmin servisleriyle entegre olup yapay zeka algoritmalarıyla talep tahmini yapar ve üretim tahminlerini optimize eder.

🏭 V-Plant Manager: TEİAŞ servislerine entegre şekilde üretim-tüketim planlamasını ve EAK-KGÜP bildirimlerini yönetir. Katılımcılara da planlama sürecine dahil olma imkânı sunar.

⚡️ V-Market: Planlanan üretim-tüketim verilerini ticari stratejilere uygun olarak İA, GÖP veya GİP işlemlerine dönüştürür. Tüm ticari işlemleri katılımcı bazında ayrıştırır.

📌 V-Settlement: Uzlaştırma süreçlerini dijitalleştirir, risk ve sinerji paylaşım modellerine uyum sağlar.

📂 V-Report: PowerBI altyapısıyla tüm faaliyetleri katılımcı seviyesinde raporlar ve özelleştirilmiş raporlama yetkisi sunar.

💡 V-Supplier: EPİAŞ sayaç işlemlerinden tahsilata kadar serbest tüketici portföyünüzün tüm operasyonlarını dijitalleştirir.

Sonuç olarak, toplayıcılık faaliyetleri ve dijitalleşme, enerji sektöründe verimliliği ve kârlılığı artırmada önemli bir rol oynamaktadır. VTC Enerji’nin V-Gen platformu gibi dijital çözümler, işletmelere enerji yönetiminde esneklik, maliyet avantajı ve rekabet gücü kazandırmaktadır.