Lisanssız GES Mahsuplaşma ve Enerji İzleme Yazılımlarının Önemi

12 Mayıs 2019’da yayımlanan “Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği” ile çerçevesi çizilerek tüketim noktalarının enerji ihtiyacı karşılanması hedeflenmiş, belli şartlarda üretim fazlası enerjinin şebekeye verişi yapılarak gelir elde edilmesini sağlanmaktadır.

Aylık Mahsuplaşma; Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nin güncel versiyonu kapsamında 5.1.h maddesinde açıkça belirlenen lisans alma ve şirket kurma zorunluluğu olmadan elektrik üretimi yapan güneş enerjisi santrallerinin, üretim fazlasının tüketimden düşülerek net üretim ya da net tüketim yapılmasına verilen isimdir.

Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nin sağladığı bu avantaj sayesinde tüketiciler maksimum tüketimleri kadar yaptıkları üretim fazlasını şebekeye vererek, bulundukları tarife üzerinden gelir elde edebilmektedir. Örneğin; sözleşme gücü 1.000 kW olan bir tüketim maksimum kurulu gücü 2 katı kadar olacak şekilde yani 2000 kW kurulu gücünde Çatı GES ve Arazi GES kurulumu yaparak tüketim noktasına bu santral üzerinden enerji tedariği yapabilmektedir.

Tüketim miktarının üzerinde ihtiyaç fazlası üretimi de şebekeye veriş yaparak aylık mahsuplaşma sonucunda her fatura döneminde şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi görevli tedarik şirketine, on yıl süreyle tarife fiyatı üzerinden satılabilir. Yönetmelik 5.1.h kapsamında bulunan noktaların mahsubunda avantaj sağlamak için 5346 Sayılı Kanunun Eki I Sayılı Cetvelin (e) Bendi Kapsamındaki Lisanssız Üreticilere İlişkin Tarife (Lisanssız Üretici-bedelinden faydalanmaları sağlanmaktadır.)

Ayrıca tüketici; sistemden çekilen elektrik enerjisinin bedelini tesisinin abone grubuna göre hesaplanarak ilgili tedarikçiye ödemektedir. Burada dikkat edilmesi gereken ve gözden kaçırılmaması gereken nokta dağıtım bedelinin çekiş dağıtım bedelinin yarı fiyattan değerlendirilmesi gerektiğidir.

Tüketimi aşan üretim ise satılamamaktadır. Tüketimi aşan üretim eğer şebekeye veriş yapılırsa sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınmaktadır.

Son zamanlarda yapılan Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğindeki değişiklikler ile mevcutta 5.1.ç kapsamında kurulmuş ve tüketim ihtiyacı için ilave kurulan 5.1.h kapsamındaki üretim tesisleri ile birlikte çalışmaya devam eden tesislerde aylık mahsuplaşmaları sonucu 5.1.h kapsamından şebekeye verilen üretim fazlasının kendi tarife grubu üzerinden satışına imkan sağlanmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta iletim veya dağıtım sistemine enerji vermeyen ana öztüketim tesisinin de 5.1.h kapsamında kurulan tesisle beraber çalışır halde olmalıdır.

Ek olarak, farklı lokasyonlarda bulunan bulunan Lisansız GES’leri mahsuplaşmaya dahil edilebilir hale gelmiştir. Bu kapsamda üretim tesislerinde üretilen enerji, aynı dağıtım bölgesi içerisinde yer alma şartı aranmaksızın, aynı kişiye ait tüketim tesisi ya da tesislerinde tüketilebilmektedir. Bu hüküm kapsamında birden fazla tüketim tesisi için üretim tesisi kurulabilir ve üretilen elektrik enerjisi farklı tüketim noktalarında tüketilebilir. Bu şekilde yapılan tüketim birleştirme ile net üretim ve tüketim miktarları ile aylık bazda mahsuplaşma yapılabilmektedir.

Mevzuattaki aylık mahsuplaşma kısıtlarının gerekleri doğru bir şekilde yerine getirilebilmesi için üreticilerin dikkat etmesi gereken en önemli konu çift yönlü sayaçlardır. Üreticiler için çift yönlü sayaçlar fatura hesaplama sürecinde temel araçtır ve ölçüm için kWh (kilovat saat) birimi esas alınır. Çift yönlü sayaçlar kullanılarak gerçekleştirilen enerji takibi sayesinde, üretilen fazla enerji tüketimden düşülür ve net fatura bedeli hesaplanır.

Buraya kadar tüketim tesislerinin kendi elektrik enerjisini üreterek kendi ihtiyacını karşılaması ve üretim fazlasını şebekeye vererek elde edeceği kazancın “Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği” kapsamında sürecinin nasıl olduğu konusundan bahsettik. Bu kapsamda enerji üretimi yapan üreticiler üretim santrallerinin verimliliğini ne kadar optimum seviyede tutmayı başarırsa kazançlarını da bu oranda yüksek ve stabil seviyede tutacaklardır.

Bunun en önemli yolu IoT platformları aracılığı ile sensörler üzerinden kurulumu gerçekleşmiş Güneş Enerjisi santarallerinin panellerine düşen ışınım miktarının, panellerin tozluluğunun ve panellerin verimliliğini takip altına alınmasıdır. Bu sayede panellerde oluşan verim düşüşü durumlarında hızlı bir aksiyon alınabilir ve optimum seviyede enerji üretimi sağlanabilir.

Bir güneş enerjisi santralinin tüm ticari süreçlerini sorunsuz bir şekilde yönetirken aynı zamanda teknik analizler ile verimliliğini de artırarak santralden optimum kazancın sağlanması oldukça karmaşık bir süreçtir. Özellikle mahsuplaşma süreçlerinde ve tarifelerde yapılan güncellemeleri takip ederek fatura doğrulama işlemlerinin yapılabilmesi işletme sahiplerinin ana işlerine odaklanmalarının önüne geçmektedir. Bu kapsamda V-Sensor ürünü işletmeler için hem ticari hem de teknik süreçlerde büyük kolaylıklar sağladığı gibi verimlilik takibi için gerekli tüm araçları sunmaktadır.

Yazar: Ercan AYSEL