Endüstriyel işletmeler, enerji sarfiyatlarını azaltmaya yönelik yaptıkları çalışmalar sonucunda tesislerinin enerji verimliliğini artırmaktadırlar. Enerji verimliliğini arttırmaya yönelik bu çalışmalar Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP) olarak bilinmektedir. Endüstriyel tesislerin yıllık çalışma saatlerinin yüksek olmasından dolayı (yılda yaklaşık 8 bin saat) enerjinin yoğun kullanıldığı ekipmanlarda yapılan küçük iyileştirmeler ile işletmeler, yüksek miktarda enerji ve parasal tasarruf sağlamaktadırlar. Ülkemizin enerji konusunda dışa bağımlı olmasından dolayı enerji tüketiminde yapılan bütün tasarruf çalışmaları çok önemlidir. Bu sebeple Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da tesislerde yapılan enerji verimliliği çalışmalarına yönelik teşvik imkanı sağlamaktadır. Bakanlığın VAP desteği için aradığı koşullar aşağıda belirtilmiştir.

VAP Desteği Şartları:

• İşletmenin Sanayi veya Ticaret odasına bağlı olması gereklidir.
• İşletmenin son 3 yıllık enerji tüketim değerlerinin ortalamasının 500 TEP veya üzeri olması gereklidir.
• Aynı anda en fazla 5 adet proje başvuru dosyası açılmış olması gereklidir.
• Projelerin geri ödeme sürelerinin en fazla 5 yıl olması ve uygulamanın en fazla 2 yıl içerisinde tamamlanması gereklidir.
• İşletme TÜRKAK Akreditasyonlu ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi’ne sahip olması veya başvuruda bulunmuş olması gereklidir.
• İşletme bünyesinde Enerji Yöneticisi bulundurulması gereklidir veya VTC Enerji A.Ş. gibi Enerji Verimliliği Danışmanlığı (EVD) hizmeti sunan danışmanlık firmalarından Enerji Yöneticisi hizmeti alınması gereklidir.
• İşletmenin enerji tüketimlerini ve enerji yönetimi bilgilerini bakanlığın veri tabanına (ENVER portalına) girmesi gereklidir.
• İşletmenin VAP sürecini başlatabilmesi için Enerji Verimliliği Destek Yönetim Sistemi (EVDES) veri tabanına kayıt olması gereklidir.

VAP Başvuru Süreci EVDES platformu üzerinden ilerlemektedir.

• Ön başvuru sürecinde işletmeler;
o ENVER portalına kayıtlı olmak,
o Son 3 yıllık enerji tüketimlerini girmek,
o Enerji Yöneticisini veri tabanına kaydetmek,
o ISO50001 Enerji Yönetim Sistemine sahip olmak,
o Başvuruda bulunduğu projenin başka destekten yararlanmamış olması zorundadır.
• Ön başvuru sürecinde bakanlık, işletmelerden istediği belgelerde eksiklik veya yanlışlık olması durumunda işletmelerin hatalarını düzeltmeleri için en fazla 10 gün süre verir. Bu süre içerisinde eksikliklerini tamamlayan işletmeler bakanlık tarafından kabul alır. Kabul alan işletmeler bir sonraki aşama olan VAP destek başvurusu aşamasına geçmektedir.
• VAP başvurusu sürecinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının istediği belgeler şunlardır;
o Proje Yöneticisi Bilgileri
o Enerji Yöneticisi Bilgileri
o EVD Şirketi Bilgileri
o Proje Bilgileri
o VAP Başvurusu Türü
o Proje Bileşenleri Özet Tablosu
o Başvuru Belgeleri için;
 Ölçüler Tablosu
 Hesap Belgesi
 Uygulama Planı
 Proforma Faturalar
 Enerji Birim Fiyat Hesabında Esas Teşkil Eden Faturalar
 Alınacak Proje Ekipmanlarının Katalog ve Broşürleri
 Ölçüm Yapılan Cihazların Kalibrasyon Belgeleri
 Fotoğraflar ve Videolar
• Yukarıdaki belgeleri tamamlayan işletmeler VAP başvuru sürecini tamamlamış olur. Bakanlığın değerlendirme komisyonu, başvurular sonucunda projeleri değerlendirir. Uygun bulduğu projelerin listesini kendi İnternet sitesinden yayınlar. Listede adı geçen işletmeler, liste yayınlandıktan sonra projenin uygulamasına başlayabilirler.
• Projenin uygulaması bittikten sonra, bakanlıkça verilen randevu tarihinde bakanlık ve EVD ekibi, ölçme ve doğrulama yapmak üzere saha ziyaretine gider. Sahada proje ile ilgili etüt çalışmaları gerçekleştirilir. Uygulama öncesi projede taahhüt edilen verimlilik değerleri ile uygulama sonrasında gerçekleştirilen son kabulde hesaplanan verimlilik değerleri arasında en az %90 tutarlılık beklenir. Bakanlık, taahhüdünü yerine getiren işletmelere yatırım bedelinin %30’unun ödemesini sağlar.

Verimlilik Artırıcı Projeler ile ilgili VTC Enerji Neler Yaptı?

VTC Enerji, endüstriyel işletmelerin enerji yoğun ekipmanlarında ölçüm ve analizler yapmaktadır. Ölçümler sonucu elde edilen veriler ile işletmelerin enerji tüketim haritaları elde edilmektedir ve işletmelere iyileştirme fırsatları tanınmaktadır. Enerji verimliliği adına yapılan küçük iyileştirmeler, enerji tüketim miktarlarında işletmelere büyük tasarruf imkanları getirmektedir. VTC Enerji olarak bakış açımız, işletmenin tükettiği enerji miktarını azaltmaya yönelik olup işletmeye katma değer sağlamaktır.

VTC Enerji olarak Verimlilik Artırıcı Projelere bakış açımızı gerçekleştirmiş olduğumuz bir proje ile örneklendirebiliriz. Gıda sektöründe faaliyet gösteren bir endüstriyel işletme, kojenerasyon egzoz atık ısısını herhangi bir prosesinde yararlanmadan atmosfere atmaktadır. Atmosfere salımı yapılan egzoz gazı, yüksek sıcaklık ve yüksek basınca bağlı olarak yüksek miktarda emisyon değerine sahiptir. VTC Enerji olarak yaptığımız proje sonrasında, egzoz atık ısısı kullanılarak işletme ünitelerinin sıcak su ihtiyacı karşılanmaktadır. Bu proje sonrasında işletme, mevcuttaki sıcak su ihtiyacı için kullandığı buhardan tasarruf sağlamaktadır. Buhar maliyetlerini başlıca yakıt, kimyasal, su ve elektrik maliyetleri olarak sıralayabiliriz. Ayrıca, yakıt miktarındaki düşüşe bağlı olarak atmosfere salınan emisyon değerinde düşüş olmakta ve çevreyi kirletme oranında da azalma sağlanmaktadır.

Yazar: Ahmet Bekaroğlu