Reaktif bedel, bir tüketicinin elektrik şebekesinden düzensiz çektiği güce istinaden uygulanan bedeldir. Mesken aboneleri, aydınlatma aboneleri, tek fazla beslenen aboneler, bağlantı gücü 9 kW’a (dahil) kadar olan aboneler dışında, tüm tüketicilere reaktif enerji tarifesi uygulanır.

Bir örnek vermek gerekirse, soğuk köpüklü bir ayran örneği verebiliriz. Ayranın köpük olmayan yani asıl serinletici kısmı Çalışma Gücü (kW) ile temsil edilir. Diğer yandan köpük kısmı Reaktif Güç (kVAR) ile temsil edilir. Bu durumda ayranın tamamı görünür güç (kVA), kW ile kVAR ın toplamıdır.

Görünür Güç (kVA); Aktif ve Reaktif gücün bileşiminden oluşmaktadır.

Aktif Güç (kW): Gerçek Güç ya da Aktif Güç olarak da adlandırılır. Ekipmana güç veren ve faydalı işler yapan güçtür.

Reaktif Güç (kVAR): Bobin ve manyetik alanla çalışan motor, trafo gibi elektrik makinelerinin çektiği güçtür. İşe yaramayan kayıp enerji olarak tabir ettiğimiz enerjidir.

İşletme 50 kvA altında ise bir dönem boyunca şebekeden çekilen endüktif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %33’ü, bir dönem boyunca şebekeye verilen kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %20’yi geçmemelidir.

Eğer işletme 50 kvA üzerinde ise bir dönem boyunca şebekeden çekilen endüktif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %20’ü, bir dönem boyunca şebekeye verilen kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranı %15’yi geçmemelidir.

Reaktif; kapasitif reaktif ve endüktif reaktif olarak ikiye ayrılmaktadır. Kapasitif reaktif, gerilim ve akım arasındaki faz farkında akımın ileri yönde olması olarak tanımlanır. Kapasitif reaktif güç ups, aydınlatma vb. cihazlar tarafından yoğun olarak üretilmektedir. Endüktif reaktif, gerilim ve akım arasındaki faz farkında gerilimin ileri yönde olması durumudur. Endüktif reaktif güç elektrik motorları, transformatörler vb. cihazlar tarafından yoğun olarak üretilmektedir.

Reaktif gücün limit değerlerde tutulması için kompanzasyon panoları kullanılır. Kompanzasyon lokal veya merkezi olabilir. Reaktifi önleme amacı ile işletmelerde en uygun kompanzasyon panoları kullanılmalıdır. Kompanzasyon işlemleri tesisin çalışma prensibine göre değişiklik göstermede, en optimum çalışmaların yapılabilmesi için tesis çalışmasına göre kompanzasyon sistemi seçilmelidir.

Kompanzasyon panosu olmasına istinaden bazı işletmeler reaktif cezaya yine de kimi zamanlarda maruz kalmaktadır. Bu bedellerin sebepleri kompanzasyon panolarının rutin bakımlarının yapılmaması ve tesis büyüdükçe kompanzasyon panolarının yetersiz kalmasından kaynaklanabilmektedir. Reaktif cezalar her ölçekteki işletmeler için istenmeyen fatura kalemleridir. Uzaktan izleme sistemleri ile saatlik tüketim kontrolleri ve birçok yeni nesil sistem ile reaktif sınırları takip edilebilmektedir. Reaktif sınırlara yaklaşıldığında kullanıcıya uyarı veren sistemler günümüzde yaygınlaşmaktadır. Böylece kompanzasyon panolarında ki sorunlar vb. sebeplerde önceden tespit edilebilmekte, işletmelere gelebilecek ceza kalemi için öncesinde önlem alınabilmesine imkân sağlanmaktadır.

Reaktif sınırların takipleri büyük ve küçük tüm işletmeler için avantaj sağlamakta ve oluşabilecek ek maliyetleri giderebilmektedir.

VTC Enerji olarak; paydaşlarımıza inovatif yöntemler sunmakta ve verilerini uzaktan izlemeile takip etmekteyiz. Uzaktan izleme ile reaktif sınırlar da takip edilebilmekte ve kullanıcılarımız sınır değerlere yaklaştığında e-posta ve sms yolu ile bilgilendirilmektedir. Bu sayede paydaşlarımızı faturaya ek maliyetlerden koruma amacındayız.

Sevgi TÜRKKAN