Enerji Verimliliği Nedir?
Enerji verimliliği, binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan, birim veya ürün miktarı başına enerji tüketiminin azaltılmasıdır.
Enerji Verimliliği Neden Önemlidir?
Artan popülasyon ve her alanda istenilen arz-talep artışı enerji tüketiminin büyük faktörlerindendir. Artan Dünya nüfusu, kentleşme ve fabrikalaşma ile Dünya’nın birincil enerji kaynağı büyük ölçüde hızla tüketilmektedir. Tabi bu tüketime bağlı olumlu sonuçlar alıp hayatımızı kolaylaştıran işler yapsak da olumsuz yönleri de büyük ölçüde bize etki etmektedir. Sanayi devriminden sonra enerji tüketiminin 1900’lü yıllardan günümüze kadar enerji tüketim artışını birincil enerji kaynaklarına göre Grafik 1’de görmekteyiz.
Bu grafiğe baktığımızda birincil enerji tüketiminin büyük ölçüde kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtlardan olduğunu görmekteyiz. Bu fazla tüketimin iklim değişikliğine sebebiyet verdiğini hepimiz bilmekteyiz. Ayrıca doğalgaz, petrol gibi yenilenemeyen birincil enerji kaynaklarının fazla kullanılmasıyla birlikte Dünyamızda bulunan bu birincil enerji kaynaklarının rezervlerini hızla tüketmekteyiz. Her alanda kullandığımız bu birincil enerji kaynaklarını her geçen gün azalmakta ve artan Dünya nüfusumuza yetmeyeceği aşikâr bir şekilde öngörülmektedir. İklim değişikliği ve enerji tüketiminin bu denli artmasından dolayı her alanda enerji verimliliği yapmak ve enerjimizi bilinçli ve verimli kullanmak gereklidir. Hele ki Türkiye gibi bir ülkede yaşıyorsak…
Zor bir coğrafyada yaşadığımızı buna bağlı olarak kendimize yetecek birincil enerji kaynaklarımızın olmadığını ve birincil enerji kaynaklarımızın büyük çoğunluğunu dışarıdan temin ettiğimizi artık adımız gibi biliyoruz.
Bu şartlarda yaşadığımızı unutmamalı, bilinçli ve verimli bir şekilde çalışmalıyız. Büyük ölçüde enerji tüketimlerine göre önlemler almalıyız. Türkiye dışında diğer ülkelerde de enerji verimliliği konusunda büyük ölçüde yatırım yapılmakta ve enerji tüketimlerini minimalize etmeye çalışmaktadırlar.
Peki bu ülkeler bilinçli hareket edip önlemler almaya çalışırken bizde böylesi önlemler, kanunlar, yatırımlar ve projeler yok mu? Tabi ki var…
Enerji verimliliği mevzuatında bulunan 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’muz ve bunlara bağlı olarak yönetmelikler usul ve esaslarımız, VAP (Verimlilik Artırıcı Projeler) bulunmaktadır. Kanun ve yönetmeliklere göre bina ve sanayi etütleri yapılmaktadır.
Enerji verimliliği hususunda bina etütleri ve sanayi etütleri EVD (Enerji Verimliliği Danışmanlık) şirketleri tarafından yapılmaktadır. EVD şirketlerinden biri olan VTC Enerji profesyonel kadrosuyla, çok fazla enerji tüketimi yapan sanayi tipi işletmelerde, sanayi etütleri yaparak enerji verimliliği konusunda titiz ve düzenli bir şekilde çalışmalar yapmaktadır. Bu sayede enerji tüketimini minimal düzeye indirmektedir. Eş zamanlı olarak işletmelerin enerji tüketimi ile ilgili faturaları azalmakta ve verimli bir şekilde çalışmaktadırlar.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı enerji verimliliğine yönelik mevzuatına göre: Yıllık 1.000 TEP ve üzeri enerji tüketimine sahip endüstriyel işletmeler 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında,
- Her dört yılda bir etüt yaptırma,
- Enerji Yöneticisi bulundurma,
- ISO 50001 EnYS kurma, zorunluluğu bulunmaktadır.
Enerji etüdü ve/veya Enerji Yöneticisi bulunmayan endüstriyel işletmelere kanun gereğince 2023 yılı için 566.670 TL’ye kadar yaptırımlar bulunmaktadır.
Enerji verimliliği mevzuatına ulaşmak için tıklayınız.
Sanayi işletmelerinde yapılan enerji verimliliği etütlerin aşamaları aşağıda gösterildiği gibidir.
Enerji etüdü ölçüm aşamaları ise aşağıdaki gibidir.
Enerji etüdü ölçüm aşamaları ise aşağıdaki gibidir.
Enerji etütlerinde kompresör, pompa, kazan, fırın ve elektrik motoru gibi ekipmanların ölçümleri yapılmaktadır. Ölçümlerden sonra enerji tasarruf olanakları belirlenir ve etüt raporu yazılmaya başlanır.
Rapor yazımında başlıklar şu şekildedir:
- Ünite Sistem Tarifi: İşletmede bulunan ekipman ile ilgili bilgi verilir.
- Yapılan Ölçümler ve/veya Alınan Değerler: İşletmede bulunan ekipman ile ilgili ölçüm değerleri ve grafiklere yer verilir.
- Değerlendirmeler ve Hesaplamalar: Yapılan ölçümler ve/veya alınan değerler sonucunda işletmede bulunan ekipman ile ilgili verimlilik hesaplamaları (formüller yer verilerek) yapılır.
- Öneriler, Enerji Tasarrufu İmkanları ve Miktarları: Değerlendirmeler ve hesaplamalar sonucunda ekipmanın daha verimli çalışması için önerilerde bulunulabilir. Eğer ekipman çok verimsiz ise yerine daha verimli bir ekipman teklifi verilebilir. Ve bu öneriler, teklifler sonucunda “Basit Geri Ödeme Süresi (BGÖS)” ile beraber enerji tasarruf miktarları ve yatırım maliyetleri yazılmaktadır.
Bu başlıklar enerji etüdünde ölçülen her ekipman için yazılır ve son olarak rapor bir bütün haline getirilerek 2 nüsha şeklinde işletmeye gönderilir. İşletme ise 1 nüshasını Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na göndererek enerji etüdü tamamlanmış olur.
Enerji etüdünü titizlikle ve başarılı şekillerde tamamlayıp verimlilik projeleri ile ilgilenen VTC Enerji, uzmanları ile birlikte işletmelerin enerjilerine değerli dokunuşlar yapmaktadır.
Yazar: Fatih ORUÇ
Enerji Sistemleri Mühendisi