Doğalgaz sayaçlarında Q_min uygulaması hakkında,

Son dönemde İran gazında azalan arz nedeniyle, BOTAŞ sanayi firmalarına doğalgaz kullanımlarında sınırlama getirmiştir. Mücbir sebep olarak gösterilen bu durum nedeniyle sanayiciler doğalgaz kullanımlarını kesmelerine rağmen, sistemden doğalgaz sayaçlarının minimum ölçüm değerinin altında doğal gaz çekişleri oluşabilmiştir. Bu durumda oluşan gaz çekimleri sayaçlarda görünmesine rağmen, değerin sayacın okuyabileceği en düşük değerin (Q_min) altında olduğu için faturalamaya esas kabul edilmemektedir. Bu durumda faturalamaya esas kabul edilen değer sayaçtaki Q_min değeri kabul edilmektedir.

Örneğin;

Sayacın Q_min değeri 500 m³/h olsun

Sayaçtan okunan değer 50 m³/h olsun.

Faturalamaya esas değer 50 m³/h değil 500 m³/h kabul edilmektedir.

Bunun nedeni doğalgaz sayaçlarında hassasiyetlerinin altında çekilen değerler ölçüm toleransı dışı kabul edilmekte ve doğru olarak kabul edilmemektedir.

BOTAŞ’ın kendi sitesinde Q_min tarifi: Ölçüm istasyonunda teçhiz edilmiş olan ölçüm ekipmanlarının standartlar dahilinde hata toleransını aşmadan ölçüm yapabildiği en düşük saatlik miktarı ifade eder, şeklindedir.

Yüksek gaz çeken firmaların gaz sayaçlarının Q_max değerleri yüksektir. Dolayısı ile Q_min değerleri, doğalgaz sayaçlarının hassasiyetlerine göre değişiyor olmasına rağmen, Q_max ın yüksekliği nedeniyle değerleri de yüksek gerçekleşebilmektedir.  Mücbir sebep nedeniyle Q_min altında gerçekleşen tüm tüketimler Q_min e tamamlanarak faturalandırılmaktadır.

Yukarıda bahsedilen Q_min altında çekimleri firmalar tarafından normal çalışma esnasında oluşmadığında görmezler. Bu durum daha çok bayram günlerinde, tatillerde ve maalesef son günlerde yaşadığımız doğalgaz krizi gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır. Firmalar bu duruma hazırlıklı olmadıkları veya zorunlu tüketim yapması gereken yerler olması nedeniyle dikkat edemeyebiliyorlar. Hatta bazı durumlarda üretim olmamasına rağmen sıcak tutulması gereken yerler ve prosesler olabilir. Ayrıca çay ocakları, kombi ısıtma, işçilerin yemekhanesi, lojmanlar gibi yerlerde olabilir.  Bu birimler üretim prosesi durduğunda sayacın ölçüm değerinin altında (Q_min) çekişlere neden olabilmektedir. Bu konuda firmalar daha önceden çalışma yapmaları, hazırlıklı olmalarını sağlayacaktır.

Peki bu gibi durumlarda firmalar ne yapabilir.

• Sayaçlarının tipini değiştirebilirler daha hassas sayaçlar koyarak Q_min değerlerini azaltabilirler.
• Daha düşük Q_max ve Q_min değerlerine sahip bir doğalgaz sayacın tesis edilmesi. Bu sayaçlar acil durumlarda ana sayacın kapatılarak, az miktarda gazın bu sayaç üzerinden faturalanması yapılabilir.