VTC Enerji

EPİAŞ Teminatları

Teminatlar, piyasa katılımcılarının piyasadaki işlemleri ve faturalaşmaları sebebiyle doğacak ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda Piyasa İşletmecisinin risklerini yönetebilmesi ve alacaklı durumda olan diğer piyasa katılımcılarını güvence altına almak amacıyla piyasa katılımcılarından aldığı ön ödemelerdir. Elektrik piyasası için teminatlar, Elektrik Piyasası Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği ve Teminat Usul ve Esaslarına göre hesaplanmaktadır.

EPİAŞ’ın piyasa katılımcılarına yansıttığı 3 çeşit teminat türü vardır.

1) Başlangıç Teminatı

Katılımcının piyasaya kayıt yaptırdıktan sonra içeride bulundurması gereken sabit teminat tutarıdır.
• Dağıtım, İletim ve Tedarik lisansına sahip katılımcılar için 200.000 TL,
• Üretim veya OSB üretim lisansına sahip katılımcılar için işletmedeki kurulu gücü
o 50 MW ve altında ise 10.000 TL,
o 50-1000 MW arasında ise işletmedeki kurulu güç çarpı 200 TL/MW,
o 1000 MW üzerinde ise 200.000 TL’dir.

Bir piyasa katılımcısının işletmedeki kurulu gücünde değişiklik olması durumunda, bulundurması gereken başlangıç teminatı güncel kurulu güç değerine göre yeniden hesaplanmaktadır.

2) GÖGİ Teminatı (GÖP-GİP Teminatı):

EPİAŞ sistemlerinde yürütülen Gün Öncesi Piyasası ve Gün İçi Piyasası işlemlerine bakılarak GÖP-GİP teminatları hesaplanmaktadır. Gün öncesi ve gün içi piyasalarındaki günlük bazlı alış ve satış tutarları incelenmekte ve toplam alış tutarının toplam satış tutarından fazla olması durumunda hesaplanmaktadır. Piyasa katılımcısının son 30 gündeki sıfırdan farklı ticari işlem onayı olan son üç günde yapılan net GÖP işlemi tutarlarının toplamı GÖP teminatını, sıfırdan farklı ticari işlem onayı olan son üç günde yapılan net GİP işlemi tutarlarının toplamı ise GİP teminatını oluşturmaktadır.

GÖGİ teminatı hesaplamasında dikkate alınacak gün sayısı iki günden uzun tatiller için tatil günü sayısının bir fazlasıdır. Tatilden önce yapılan teminat bildirimlerinde, hesaplanan tutarın %75’i, tatilden sonraki teminat bildirimde ise %100’ü talep edilmektedir.

3) Ek Teminatlar

Dengesizlik Teminatı, Risk Teminatı ve YEK Teminatının toplamı ek teminatları oluşturmaktadır.

a) Dengesizlik Teminatı: Piyasada işlem yapan katılımcılar GÖP ve GİP işlemlerinde belirttikleri miktarlardan fazla bir çekiş veya eksik bir veriş yapmaları halinde negatif dengesizliğe düşmektedirler. GÖP ve GİP miktarları ile gerçekleşen çekiş veya veriş arasındaki farka bakılarak dengesizlik miktarı hesaplanmaktadır. Dengeden sorumlu taraf için negatif dengesizlik miktarı oluşması halinde son üç aydaki en yüksek enerji dengesizlik miktarı, yine son 3 aydaki en yüksek Sistem Marjinal Fiyatı ile çarpılır elde edilen sonucun risk katsayısı (1.5 kat) ile çarpılmasıyla da bulundurulması gereken dengesizlik teminatı tutarı hesaplanmaktadır. Hesaplama formülü aşağıdaki gibidir.

Dengesizlik Teminatı = MAKS(NEDM) * MAKS(SMF) * 1,5 (Son 3 aydaki veriler kullanılmalıdır)

Pozitif dengesizlik miktarı oluşmasın halinde ek bir dengesizlik teminatı doğmamaktadır.

Üretim tesislerinde Sekonder Frekans Kontrolü (SFK) hizmetinin sağlanması sebebiyle hesaplanan dengesizlik miktarları ilgili dönemlerin aylık negatif enerji dengesizlik miktarlarından düşülür. Dengesizlik teminatı her ay uzlaştırma bildirimi yayınlandıktan sonra ayda 1 kez olacak şekilde hesaplanmaktadır. İlgili tutar faturada yansıtılıyor olup tebliğ tarihinden sonraki üçüncü iş gününden itibaren toplam teminat hesaplamalarına dahil edilmektedir.

b) Risk Teminatı: Dengeden sorumlu piyasa katılımcısının uzlaştırması kesinleşmemiş fatura dönemleri için yaptığı piyasa işlemleri ile tahmini üretim ve bölgesel mevsimsellik katsayısı uygulanmış tahmini tüketim miktarlarını göz önünde bulundurarak katılımcının uzlaştırmasına yansıması öngörülen dengesizliklerine dair hesaplanan teminat tutarıdır. EPİAŞ sistemine kullanıcı girişi yapılıp teminat raporlarından “Günlük Risk Teminat Detayı” isimli rapor seçilerek günlük bazda hesaplanan risk teminatı detayına ait veriler kontrol edilebilmektedir.

c) YEK Teminatı: Bölgesel mevsimsellik katsayısı uygulanmış günlük olarak öngörülen toplam tedarik yükümlülüğü kapsamındaki çekiş miktarı ile öngörülen YEKDEM birim maliyeti çarpılmasıyla hesaplanmaktadır. Katılımcının kredi kayıt bürosuna katılması ve hesaplanan kredi notunu EPİAŞ ile paylaşmasıyla kredi notu dikkate alınarak YEK teminatı azaltılabilmektedir. YEK teminatı, her fatura dönemine kadar günlük olarak artan şekilde EPİAŞ tarafından talep edilmektedir. Uzlaştırma ve faturaya esas bildirim yayınlandığında ilgili dönem için YEK teminatı hesaplaması tamamlanıp önümüzdeki uzlaştırma dönemleri için hesaplama yapılmaya devam etmektedir. Fatura döneminden önce EPİAŞ teminatlarında yaklaşık olarak 55 günlük bir YEK teminatı bırakmak yararlı olacaktır.

EPİAŞ’ın bulundurmamızı talep ettiği tüm teminat türleri ve tutarları EPİAŞ sistemine kullanıcı girişi yapılarak “Teminat Raporu” isimli EPİAŞ raporunda günlük bazlı olarak sorgulanabilmektedir.

Eksik teminat tutarları ayrıca Takasbank yoluyla ilgili piyasa katılımcılarına SMS ve e-posta olarak gönderilmektedir. EPİAŞ, teminat tutarlarını her gün 11:00 ve 17:00 saatlerinde kontrol etmektedir. 11:00’a kadar eksik teminatını tamamlamamış olan piyasa katılımcıları gün öncesi piyasasından atılmakta ve ilgili gün için piyasada işlem yapamamaktadır. İkinci kontrol saati olan 17:00’da eksik teminatını tamamlamamış olan piyasa katılımcılarının gün içi piyasası işlemleri de durdurulmaktadır.

VTC Enerji olarak gün öncesi piyasası ve gün içi piyasası işlemlerini kendi geliştirmiş olduğumuz V-Gen yazılımı üzerinden yapmaktayız. V-Gen yazılımı üzerinden işlem yapan katılımcılarımızın eksik teminat bildirimleri e-posta yoluyla otomatik olarak yapılmaktadır.

EPİAŞ Teminatları