VTC Enerji

Kojenerasyon Sistemlerinin İşletme Tüketimlerine Etkisi

Kojenerasyon sistemleri, işletmeler açısından birçok avantajı da beraberinde getiren bileşik ısı ve güç sistemleridir. Bu yazımızda kojenerasyon sistemlerinin işletmelerin tüketimlerine etkisini inceliyor olacağız. Kojenerasyon sistemleri işletmelere sağladığı avantajların yanında işletmeler için bazı ek maliyetler de getirmektedir. Bu maliyetleri başlıca bakım ve onarım, yakıt tedariki ve yakıt fiyatlandırması olarak sıralayabiliriz. Bu parametreler doğrultusunda kojenerasyon sistemi, verimli bir biçimde çalıştırılma olanağına sahiptir. Verimli bir biçimde çalıştırılan kojenerasyon sistemleri işletmelerin enerji maliyetlerini düşürürken TEP (Ton Eşdeğer Petrol) değerlerinde de değişikliklere sebep olacaktır.

Kojenerasyon Nedir?

Kojenerasyon sistemleri, enerjinin daha verimli kullanılması amacıyla kurulan bileşik ısı ve güç sistemleridir. Kojenerasyon sistemlerinde tek enerji kaynağından stabil ve düzenli olarak elektrik ve ısı çıktısı elde edilir. Elektriksel verimi %35 – %40 oranında olan kojenerasyon tesisleri, %40 – %45 oranında ise termal verime sahiptir. Her iki enerji kaynağının farklı tesislerde üretildiği sistemlere karşın kojenerasyon sistemleri bileşik bir sistem olduğundan daha verimli bir sistemdir. Bu şekilde birincil enerji kaynağından %42 – %46 oranında tasarruf sağlanmaktadır. Dünyamızın geleceği ve artan enerji talebi göz önünde bulundurulduğunda enerji kaynaklarımızdan yararlanma oranı her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Kojenerasyon sistemlerindeki egzoz gazlarından atık ısı kazanları ve eşanjörler vasıtasıyla sıcak su, sıcak hava, kızgın yağ gibi çıktılar da elde edilerek toplamdaki enerji verimi daha da yükseltilebilir.

Şekil 1 : Kombine Isı ve Güç Sistemleri (CHP)

Kojenerasyon Seçimi

Elektrik enerjisi ve termal enerji ihtiyaçları doğrultusunda seçilen kojenerasyon sistemi, elde edilen çıktıların tamamının kullanıldığı durumda toplam verim /%70 – %85) yüksek olacaktır. Bu durum işletmelerin toplam enerji maliyetlerinde düşüş sağlayacaktır. Elektrik enerji ihtiyacının tamamının kojenerasyon sistemi ile karşılanmadığı durumlarda ise elektrik ihtiyacı kadarının şebekeden tedarik edilmesi de söz konusudur.

Ülkemizde büyük bir çoğunlukla doğal gaz yakıtı ile çalışan kojenerasyon sistemleri seçilmektedir. Doğal gaz ile çalışan kojenerasyon sistemlerinin seçilmesinin temel sebeplerinden birisi tedarik noktasıdır. Doğal gaz tedariki, ülkemizde diğer alternatif yakıtların tedarikine göre oldukça kolaydır.  Doğal gaz tedarikinin kolay olması da doğal gaz yakıtı ile çalışan kojenerasyon sistemlerinin daha çok kullanılmasına sebep olmaktadır.

Kojenerasyon sistemi seçiminde işletmenin yıllık çalışma süresi de göz önüne alınmaktadır. İşletmenin yıllık çalışma süresi, kojenerasyon sisteminin seçiminde yakıt tedarikinden sonra gelen en önemli seçim sebebidir. İşletmenin yıllık çalışma süresinden bakım ve onarım sürelerinin çıkarılmasıyla kojenerasyon sisteminin yıl içerisinde çalışacağı faydalı süre elde edilir. Bakım ve onarım maliyetleri işletme adına ekstra bir maliyet iken kojenerasyon sisteminin faydalı çalışma süresince sağlayacağı kazanç miktarı bu maliyetlerden çok daha fazla olacaktır.

Kojenerasyon sistemleri işletme sahasında olduğundan elektrik enerjisinde iletim ve dağıtım kayıplarını da önlemektedir. İletim ve dağıtım kayıplarının olmaması enerjinin yüksek verimle kullanılmasın sağlamaktadır. Bu durumda işletmelerin kojenerasyon sistemlerini seçme konusunda bir etkendir.

Kojenerasyon sistemleri diğer basit çevrim sistemlerine kıyasla aynı miktardaki yakıtla daha fazla toplam enerji üretmektedir ve sera gazına etkisi daha azdır. Yine bu durumlarda işletmelerin kojenerasyon sistemlerini seçmeleri konusunda etkendir.

Kojenerasyon Sisteminin İşletme Maliyetlerine ve TEP (Ton Eş Değer Petrol) Değerine Etkisi

Ülkemizde kullanılan kojenerasyon sistemlerinin genelinde yakıt olarak doğal gaz yakıtı kullanıldığını düşünürsek işletmedeki doğal gaz maliyetleri kojenerasyon sistemi kullanımı öncesine göre artış gösterecektir. Kojenerasyon sistemi kullanımı sonrasında ise elektrik enerjisi maliyetleri ve toplam termal enerji maliyetleri düşecektir. Bu durum işletmenin enerji maliyetlerini düşürerek işletmeye avantaj sağlayacaktır.

Elektrik enerjisini ve termal enerjiyi üretmek için kullanılan yakıtların kalorifik değerleri, nispeten doğal gazın kalorifik değerinden daha düşüktür. Bu bilgiyi kojenerasyon sistemlerine göre ifade edersek; kojenerasyon sisteminde tüketilen doğal gazın kalorifik değeri, kojenerasyon sistemi kullanımı öncesinde aynı enerji miktarı için tüketilen diğer yakıtların toplam kalorifik değerinden daha yüksektir. Kojenerasyon sistemi kullanan bir İşletmenin genel durumuna baktığımız zaman kojenerasyon sistemiyle birlikte tüketilecek doğal gazın TEP miktarının artmasıyla toplam TEP miktarı da artış gösterecektir. Sonuç olarak kojenerasyon sistemi kullanımı ile birlikte işletmenin toplam enerji maliyetleri düşerken TEP değeri ise yükselecektir.

Kojenerasyon Sistemi Optimizasyonu

Kojenerasyon sistemlerini doğal gaz ve elektrik fiyatlarının değişimine bağlı olarak optimize ederek sistemi daha verimli bir şekilde çalıştırmak da mümkündür. VTC Enerji olarak kendi bünyemizde geliştirilen ve tamamıyla yerli olan V-Gen yazılımı ile işletmelerin enerji maliyetlerini minimize etmeyi amaçlıyor ve bunun için maliyet optimizasyonu gerçekleştiriyoruz. Bu optimizasyon ile birlikte müşterilerimizin enerji maliyetlerini minimum seviyeye indirmeyi hedefliyoruz. Günümüz dinamik piyasa koşullarında elektrik ve doğal gaz fiyatları günlük ve saatlik olarak değişmektedir. Gün içinde sürekli değişkenlik gösteren bu fiyatlara göre kojenerasyon sistemi için en uygun çalışma planlarını çıkararak müşterilerimizin kojenerasyon sistemlerini daha verimli çalıştırmalarını sağlıyoruz.

V-Gen yazılımını kullanarak kojenerasyon sistemi çalıştıran işletmelerin üretim maliyetleri ile Gün Öncesi Piyasasında (GÖP) oluşan Piyasa Takas Fiyatlarını (PTF) saatlik olarak kıyaslıyoruz. İşletmeye kısıtlarına göre her gün otomatik olarak enerji üretim-tüketim planı çıkarıyor ve işletmeye bu planı gönderiyoruz. Gün içinde planlamalarda herhangi bir değişiklik olması durumunda EPİAŞ Gün İçi Piyasasında (GİP) maliyetleri düşürmek amacıyla otomatik işlem yapıyoruz. Bütünsel maliyet yaklaşımımızla enerji maliyetlerinin düşürülmesine önemli bir katkı sağlıyor ve bu doğrultuda işletmelerin enerji maliyetlerini ortalamada %20 düşürüyoruz.

Yazar: Sinan Koral

Kojenerasyon Sistemlerinin İşletme Tüketimlerine Etkisi